Υπάρχει κρίσιμη περίοδος για την κατάκτηση της ξένης γλώσσας;
Ακούμε συχνά ότι “όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο”. Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί αυτό να ισχύει, συμβαίνει όμως το ίδιο και με την εκμάθηση της ξένης γλώσσας;
Ο παράγοντας της ηλικίας είναι σίγουρα σημαντικός για τη γλωσσική κατάκτηση και η έννοια της κρίσιμης περιόδου, Critical Period Hypothesis, πρωτοειπώθηκε από τους Penfield και Roberts το 1959. Σύμφωνα με τη λογική τους, η γλώσσα μαθαίνεται ευκολότερα και σε άριστο βαθμό όταν η εκμάθηση της αρχίζει κατά τα πρώτα στάδια της παιδικής ηλικίας. Μετά τα 12 έτη, η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας αρχίζει να γίνεται πιο πολύπλοκη διαδικασία. Προχωρώτας προς την ενηλικίωση τα γλωσσικά μοτίβα από την μητρική γλώσσα έχουν σχηματιστεί και ο εγκέφαλος έχει τοποθετηθεί σε συγκεκριμένο τρόπο γλωσσικής κατανόησης και έκφρασης. Οπότε σε περίπτωση εμφάνισης νέου γλωσσικού κώδικα, οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι δυσκολεύονται να αλλάξουν τον μέχρι τώρα τρόπο πρόσληψης και έκφρασης της γλώσσας. Οι νέοι μαθητές χτίζουν με αργό και σταθερό ρυθμό δημιουργώντας θεμέλια που διαρκούν στο χρόνο. Όπως πολλοί γονείς ορθά σκέφτονται, όταν τα παιδιά αρχίζουν από πολύ νωρίς την ξένη γλώσσα μαθαίνουν να δρουν και να σκέφτονται προσιδιάζοντας τους κανόνες των φυσικών ομιλητών, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η έναρξη εκμάθησης σε μεγαλύτερη ηλικία δεν μπορεί να φτάσει σε αντίστοιχα επιτυχημένο επίπεδο, ακολουθώντας όμως διαφορετικό τρόπο διεργασιών εκμάθησης.
Πιο σύγχρονες έρευνες έρχονται να αντικρούσουν το επιχείρημα της κρίσιμης περιόδου για την κατάκτηση της ξένης γλώσσας υποστηρίζοντας ότι “όσο αργότερα τόσο το καλύτερο”. Οι γνωστική αντίληψη είναι περισσότερο ανεπτυγμένη πλησιάζοντας προς την ενηλικίωση και οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να πειθαρχήσουν ευκολότερα από τους μικρότερους, έχοντας συγκεκριμένο στόχο επαγγελματικό ή προσωπικό και πολλές φορές χρησιμοποιώντας την ξένη γλώσσα στο άμεσο επαγγελματικό τους περιβάλλον. Μπορούν ίσως να φτάσουν σε ένα γλωσσικό επίπεδο, ακολουθώντας κανόνες και μαθαίνοντας σε πιο πρώιμο στάδιο δομικά συντακτικά φαινόμενα που οι νέοι μαθητές μαθαίνουν αργότερα. Όντας μεγαλύτεροι, οι ενήλικοι μαθητές συνδυάζουν τις νέες πληροφορίες με προηγούμενες εμπειρίες και δημιουργούν γνωστικές συνδέσεις με αποτέλεσμα και πάλι την γρηγορότερη εκμάθηση.
Η κρίσιμη περίοδος για την γλωσσική κατάκτηση αφορά κυρίως τη μητρική μας γλώσσα, όταν θέλουμε να μάθουμε να επικοινωνούμε σε μία ξένη ποτέ δεν είναι αργά. Η γλώσσα είναι κοινή για όλους και μικρούς και μεγάλους, με την κατάλληλη καθοδήγηση και θέληση μπορεί να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο. Για αυτό αν είσαι σε ηλικία που θεωρείς ακατάλληλη να επιστρέψεις στα θρανία, για να μάθεις ή να τελειοποιήσεις τα αγγλικά σου, τότε απλά σκέψου ότι η εκμάθηση δεν έχει ηλικία, better late than never!
Tuyet, T. T. (2020). The myth of “the earlier the better” in foreign language learning or the optimal age to learn a foreign language. VNU Journal of Foreign Studies, 36(1).
Άελλα Κοκκινέα Efl instructor